Max Havelaar, of de koffiveilingen der
Nederlandsche Handel-Maatschappy is een roman uit de romantiek, geschreven
door Multatuli, oftewel E.D. Dekker. Het is een autobiografische roman met als
onderwerp de repressie van de inlandse bevolking, waarin Max Havelaar erg veel
lijkt op Multatuli zelf. Personage Batavus Droogstoppel, makelaar in koffie,
schrijft in deze roman een eigen boek. ‘Sjaalman’ stuurt hem een pakket op met
daarin zelfgeschreven gedichten. In eerste instantie bevalt Droogstoppel dit
pakket niet, maar zodra hij merkt dat ‘Sjaalman’ ook heeft geschreven over het
handelen in koffie, wordt hij nieuwsgierig. Deze informatie kan hij namelijk in
zijn boek verwerken, waarbij hij de hulp van Stern inschakelt. Max Havelaar, of de koffiveilingen der Nederlandsche
Handel-Maatschapyj is dus een raamvertelling. Het verhaal dat grotendeels
geschreven is door Stern, gaat over Max Havelaar, bestuursambtenaar van Lebak
en tegenstander van de inlandse regering en Nederland. Hij raakt in
Nederlands-Indië in problemen, omdat hij de regent heeft beschuldigd van
corruptie. Omdat hij hier niet voldoende bewijs voor heeft, moet hij gedwongen
ontslag nemen.
De
raamvertelling en nog vele andere aspecten maken Max Havelaar, of de koffiveilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappy
een roman die gerekend kan worden tot de romantische stroming.
Allereerst is
Max Havelaar, de hoofdpersoon van deze roman, een romantisch personage. Hij is
tegen de inlandse regering en vindt dat de Nederlanders verkeerd bezig zijn,
zij onderdrukken de bevolking namelijk. Hieronder lijdt de inlandse bevolking
en Havelaar ziet dat. Graag wilt hij de inlandse burgers van die repressie
verlossen en hij is er ook echt van overtuigd dat dit hem zal lukken. Dit staat
kenmerkend voor de romantiek, want schrijvers uit de romantiek willen hun
personages laten vluchten uit de realiteit of naar een betere wereld. Dit is
dus precies wat Max Havelaar probeert.
Ten tweede
is deze roman kenmerkend voor de romantiek, omdat Max Havelaar in conflict was
met de omgeving. Havelaar was namelijk bestuursambtenaar van Lebak en was het
niet eens met hoe de regent handelde. De regent onderdrukte de inlandse
bevolking en was corrupt. Hier beschuldigde Havelaar hem dan ook van. Bijna
alle andere hoge heren waren het niet met Havelaar eens en zo raakte Havelaar
in conflict met zijn omgeving. Bovendien was hij ook in strijd met de
Nederlanders. Hij vond hun namelijk ook onderdrukkend en corrupt.
Tot slot is Max Havelaar, of de koffiveilingen der
Nederlandsche Handel-Maatschappy kenmerkend voor de romantiek, omdat de
natuur vaak en erg nauwkeurig beschreven wordt. Het wordt duidelijk dat de
natuur een grote rol speelt in dit boek, als er wordt gesproken over de
ongereptheid van Nederlands-Indië. Dat de natuur belangrijk is, wordt ook
duidelijk wanneer kleine Max niet meer in de tuin kan spelen. De natuur is
mooi, maar kan ook gevaarlijk zijn en verdriet doen. De tuin ziet er erg mooi
uit, maar de slangen in de tuin zijn erg gevaarlijk. Dit blijkt uit dit citaat:
‘’Eén omstandigheid echter was er te Lebak,
die haar verdriet betrokkende: kleine Max kon niet in den tuin spelen omdat
daar zoveel slangen waren.’’ (Hoofdstuk 14).
Kortom, Max Havelaar, of de koffiveilingen der
Nederlandsche Handel-Maatschappy is een sterk autobiografische roman over
de onderdrukking van de inlandse bevolking door de regering van
Nederlands-Indië en de Nederlanders. Multatuli maakt zijn standpunt, de
Nederlanders en de regering van Nederlands-Indië zijn verkeerd bezig, zeer
duidelijk in dit boek door verschillende situaties zeer duidelijk te
beschrijven. Het verhaal zelf, maar ook de schrijfstijl van de auteur, maken
dit boek kenmerkend voor de romantiek.
