De donkere kamer van Damokles

Het verwachte verhaal.... 

Dit boek gaat vermoedelijk over een jongen genaamd Damokles. Damokles is buitenlands en hij wordt niet geaccepteerd door de buitenwereld. Hij wordt gepest. Hij kan hier niet tegen en verzint gemene plannetjes die hij gaat uitvoeren tegen de mensen die hem pesten. Nadat hij een aantal van zijn gemene plannetjes heeft uitgevoerd, besluit hij nog meer gemene plannen te bedenken. Hij vindt het namelijk leuk om mensen te irriteren of kapot te maken, het maakt niet eens meer uit wie het is. Damokles verandert van een lief jongetje in een duisters, erg koelbloedig persoon. Van nu af aan zit hij alleen maar in zijn kamer plannen te verzinnen. Zijn kamer heeft hij donker geschilderd, want hij is duisters. Het gaat dus over zijn kamer, want hij zit vaak in zijn kamer en zijn kamer is zwart, en zwart is een donkere kleur. Dus daarom heet dit boek de donkere kamer van Damokles.

Over de schrijver

De schrijver van dit boek is Willem Frederik Hermans, geborgen in 1921 in een Amsterdams onderwijzersgezin. Volgens zijn vader kon hij niks en moest hij meer op zijn zus Corry lijken.
Daarom haatte hij haar. Maar het was een schok voor hem toen Corry en haar neef, bij de binnenval van de Duitsers in 1940, zelfmoord pleegden. Dit veranderde zijn blik op de wereld, vanaf nu was de wereld chaotisch voor hem. De gebeurtenissen in zijn jeugd hadden een grote impact op zijn leven, en bepaalden waarschijnlijk zijn keuze voor het worden van schrijver. Een aantal van de gebeurtenissen, beschrijft hij in zijn boeken. Zo wordt bijvoorbeeld de relatie van Corry en haar neef beschreven in 'De donkere kamer van Damokles'.
In 1950 trouwde hij met de Surinaamse Elly Meurs, met wie hij in 1955 een zoon (Ruprecht) kreeg.

Hij studeerde aan het Barleus Gymnasium in Amsterdam. Toen hij dit had afgerond, begon hij aan de studie sociale geografie. Deze studie koos hij, omdat zijn vader het hem zo aandrong. Maar hij stopte met deze opleiding, en begon in 1940 aan een andere studie: fysische geografie. In 1943 haalde hij voor deze studie zijn examen, maar omdat hij de loyaliteitsverklaring niet wilde ondertekenen, werd zijn studie gestaakt.

Tijdens de oorlog begon hij al te oefenen met het schrijven van teksten.
Na de oorlog werkte hij bij de literaire tijdschriften Proza en Criterium. In deze tijdschriften werden delen van zijn romans verwerkt. Van 1953-1973 werkte hij aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hier werd hij tegengewerkt door zijn vakgroep en kreeg niet het laboratorium waar hij om vroeg. Na zijn ontslag, besloot hij te verhuizen naar Parijs, waar hij werkte als schrijver. Hij schreef voornamelijk romans, korte verhalen, essays en filosofisch en wetenschappelijk werk.
In zijn boek 'Onder professoren' nam hij wraak op zijn oude tegenstanders en de mensen die hem hadden buitengesloten.

Hermans had vaak altijd kritiek op anderen en hij had altijd gelijk, maakt niet uit wat er was, hij had ALTIJD gelijk. Dit geeft hij ook weer in zijn boek 'Ik heb altijd gelijk'. Hierin kraakte hij zijn tegenstanders ook compleet af.

Naast zijn carrière als schrijver, was hij ook bekend als fotograaf en het maken van collages. Zo werkte hij in 1957 als assistent bij een fotograaf om  kennis op te doen. Wanneer hij reisde had hij altijd een fotocamera bij zich om foto's te maken. Misschien was zijn liefde voor fotograferen, ook wel de rede waarom fotografie (het ontwikkelen van foto's) in het boek 'De donkere kamer van Damokles' een grote rol kreeg.

Willem Frederik Hermans verzamelde oude schrijfmachines. Deze werden tentoongesteld in zijn oude huis in Parijs.

Een aantal jaren later verhuisde hij naar Zuid-Afrika. Zijn vrouw Elly liet hij achter. In de lente van 1995 overleed hij in het Utrechts Academisch Ziekenhuis.

In 2005 werd er veel aandacht aan Hermans besteed in de media. Velen vinden hem de grootste Nederlandse schrijver van de twintigste eeuw.

In 2000 begon Willem Otterspeer met het schrijven van een biografie over Hermans.

Foto's en toelichting

Links Osewoudt en rechts Dorbeck in een fragment van de film. Het enige verschil in uiterlijk tussen de twee, is het verschil in haarkleur en baardgroei.

Bij mijn toelichting maak ik gebruik van de bovenstaande foto's.
In het boek is er sprake van dubbelgangers. Dorbeck lijkt sprekend op Osewoudt, alleen heeft Dorbeck donkerder haar en baardgroei. En op de foto's hierboven zie je telkens dubbelgangers, alleen verschillen ze in een klein detail, net zoals Osewoudt en Dorbeck.
De foto van de oude camera heb ik gekozen omdat Osewoudt denkt een foto van hem en Dorbeck te hebben gemaakt. Maar dit is niet waar, want de foto staat er niet op, het is een illusie.

Het is een belangrijk thema. Osewoudt denkt namelijk dat Dorbeck werkelijkheid is. Dorbeck geeft hem opdrachten die hij uit moet voeren. Dat doet hij, waardoor hij in de problemen komt. Want iedereen die Dorbeck heeft gekend (volgens Osewoudt), is overleden. Alleen zijn vriendin leeft nog, maar die zit in het buitenland en het is voor de Nederlandse politie onmogelijk om haar te ondervragen. Dus Osewoudt heeft veel verhoringen, maar blijft bekennen dat Dorbeck werkelijkheid is. Niemand gelooft hem en denkt dat Osewoudt, Dorbeck zelf verzonnen heeft. Dat Dorbeck een illusie van Osewoudt is, doordat hij dingen kan die Osewoudt zelf niet kan.

Motto van Ludwig Wittgenstein

Het motto past goed bij het boek en bij het thema, omdat het erover gaat dat men vind dat iemand niet bestaat en dat diegene illusie is, terwijl een ander weer denkt dat het zijn dubbelganger is. En dat is ook zo in het boek, Osewoudt denkt namelijk dat Dorbeck werkelijk zijn dubbelganger is, maar alle anderen denken dat Dorbeck juist een illusie is.

Titelverklaring

De titel van het boek is 'De donkere kamer van Damokles'. 

Tijdens de oorlog, moeten in de nacht de lichten uit zijn. Op een gegeven moment, zit Henri Osewoudt opgesloten in een kamer. Het is er donker, want de lichten mogen niet aan en er is ook geen raam. Maar ook de kamer waar foto's Osewoudt foto's ontwikkelt, is donker.
Vrijwel alle kamers waar Osewoudt zijn werk doet (behalve de sigarenwinkel is het dus donker). En het is dus ook eigenlijk 'De donkere kamer van Osewoudt'. Maar omdat dit gelijk het boek verraadt, hebben ze een andere naam bedacht: Damokles, en ik denk dat dat betekent dat iemand waanbeelden ziet en psychisch niet in orde is. 

Lofrede

'De donkere kamer van Damokles' vind ik een erg spannend boek om te lezen. 

Dit vind ik, ten eerste omdat sommige tekens, zoals 'inhalen verboden', vaak worden herhaald en in een ander lettertype staan. Dit geeft aan dat het toch wel belangrijk is in het boek. Maar je weet niet waarom en dat wordt later in het boek ook niet duidelijk gemaakt. Je wordt er dus erg nieuwsgierig naar. En je wilt graag door lezen. Dit heeft de schrijver goed gedaan, hij weet dus de aandacht te wekken.

Bovendien omdat ik het fijn vind als er spanning zit in een boek. Dat zit duidelijk in dit boek, bijvoorbeeld als Osewoudt op de vlucht slaat of als hij mensen moet vermoorden.

Ten slotte vind ik dat Willem Frederik Hermans een hele goede keuze heeft gemaakt om te schrijven over Dorbeck. Sommige mensen denken namelijk dat hij een illusie is en anderen denken weer dat hij werkelijkheid is. Dit kan discussies tussen mensen veroorzaken, dus zo blijft zijn boek besproken. En hij heeft het zo geschreven, dat het niet helemaal duidelijk wordt voor de lezer, of Dorbeck een illusie is of niet. Want er is wel een psychiater aan bod gekomen, maar Osewoudt blijft volhouden dat hij bestaat en er ligt ook een pak in de tuin. Van wie zou die anders moeten zijn. Dat de foto's waar Dorbeck op staat niet kunnen worden ontwikkeld, kan gewoon toeval zijn. Het hoeft niet te betekenen dat hij niet bestaat, het kan ook gewoon zo zijn dat er een foutje was.

De Vliegeraar van Khaled Hosseini

Eerst was ik van plan het boek ‘Zomerhuis met zwembad’ van Herman Koch te lezen, maar ik kon dit boek niet vinden in de mediatheek en bibliotheek. Ik had van veel mensen gehoord dat ‘De vliegeraar’ en heel goed, spannend en zielig boek is. Toen ben ik op het internet recensies gaan lezen en deze zagen er erg goed uit. De beschrijvingen van de hoofdpersonen en samenvattingen van het boek, hebben mij overgehaald om dit boek te lezen. 

Samenvatting
Amir woont met Baba, Ali en Hassan in Afghanistan. Baba is een goede man. Amir voelt een druk, omdat anderen verwachten dat hij net zo wordt als Baba en hij is jaloers op Hassan.
Later winnen Hassan en Amir een vliegerwedstrijd. Hassan wordt verkracht als hij de vlieger heeft gevonden. Amir ziet het, maar doet niks. Hassan en Ali gaan het huis uit.
Een paar jaar later begint de oorlog. Amir en Baba gaan naar Amerika. Amir trouwt en Baba overlijdt aan kanker. Dan gaat Amir naar Afghanistan en krijgt te horen dat Hassan en zijn vrouw vermoord zijn en dat hij Sohrab (hun zoon) moet redden. Amir vecht letterlijk voor Sohrab, hij ligt in het ziekenhuis en Sohrab deed een mislukte poging tot zelfmoord. Daarna gaan ze naar Amerika.  

Thema

Het belangrijkste thema in het boek is vriendschap. Hiervan heb ik twee voorbeelden:

• ‘Ik draaide me om en stond oog in oog met Hassans katapult. Hassan had het brede elastiek    helemaal naar achteren getrokken. In de holte zat een steen ter grootte van een walnoot’ (pagina 42). Voor dit gebeurt komen Hassan en Amir Assef en zijn twee vrienden tegen. Assef wilt Amir met de ijzeren boksbeugel slaan, omdat hij met Hassan, een Hazara, omgaat. Hassan pikt dit niet, omdat hij Amir als zijn beste vriend beschouwd, en besluit te dreigen met zijn katapult. Hij komt dus op voor zijn vriend. Ik heb dit stukje uitgekozen, omdat het een belangrijke gebeurtenis blijft in de rest van het boek.
• ``Voor jou doe ik alles,’ hoorde ik mezelf zeggen’ (pagina 345). Hier zijn Amir en Sohrab aan het vliegeren. Het is de eerste keer, na Sohrabs poging tot zelfmoord, dat ze weer met elkaar praten. Amir zegt dit om het proberen goed te maken. Hij is van plan voor Sohrab achter de vlieger aan te gaan, ze hebben namelijk net de laatste vlieger doorgesneden (vliegerwedstrijd). Deze zin heb ik gekozen, omdat ik het mooi vind dat Amir alles doet voor Sohrab, want vrienden horen alles voor elkaar te doen.

PersonageHet belangrijkste personage in het boek is Amir. Het is een man die zijn levensloop vertelt, op zo’n manier dat het lijkt alsof alles nu aan de gang is. Hij was altijd erg jaloers en kon ook gemeen zijn. Zo ging hij alleen met Hassan om als behalve de familie, niemand anders erbij was, omdat hij een Hazara was. Nadat Hassan en Ali het huis verlieten, leerde Amir zijn lesje. Hij kreeg door dat alle problemen ontstonden vanwege hem en hij voelde zich heel er schuldig tegenover iedereen, vooral tegenover Hassan. Later in het boek maakt hij het wel goed. Hij adopteert Sohrab, de zoon van Hassan, namelijk.
Aan de ene kant begrijp ik het gedrag van Amir wel. Want ik zou ook niet weten hoe ik zou moeten reageren als mijn beste vriend verkracht zou worden door een groep oudere, gewapende jongens. Ik zou denk ik ook bang zijn en later een schuldgevoel krijgen. Maar je bent nog klein, dus dat vind ik ook niet zo gek. Maar aan de andere kant begrijp ik zijn gedrag niet. Hij speelt namelijk alleen met Hassan zonder omstanders, omdat hij een Hazara is. Ik vind dit eigenlijk discriminatie. Hassan deed in het boek namelijk altijd heel aardig tegen Amir en hij kwam altijd voor hem op, maar Amir was heel anders tegenover Hassan. Ook was Amir altijd heel jaloers op Hassan en dwong hij hem soms dingen te doen. Dat vind ik gewoon te ver gaan.
Zelf zou ik dus ook nooit met zo iemand als hem bevriend kunnen zijn, omdat hij eigenlijk alleen maar aan zich zelf denkt. Zo liegt hij dat Hassan iets van hem heeft gestolen, waarop Ali besluit het huis uit te gaan. Baba is dan heel erg verdrietig. Zo iets zou ik zelf nooit doen. Ook maakt hij steeds beloftes en dan komt hij ze uiteindelijk toch niet na. Zoals wanneer hij Sohrab belooft dat hij nooit meer van zijn leven naar een weeshuis moet, maar uiteindelijk vertelt hij hem toch dat hij naar een weeshuis moet.

Dit is een foto van Hassan en Amir die meedoen aan een vliegerwedstrijd.

Taalgebruik

In het boek worden af en toe Afghaanse woorden gebruikt. Soms vind ik dit wel irritant, want dan staat de betekenis niet in de zin erachter en dan moet ik het achterin het boek op zoeken. Er staat namelijk een woordenlijst achterin het boek. Dan vergeet ik weer bij welke zin ik ben en dan moet ik weer zoeken en dat irriteert me echt. Op pagina 323 is een goed voorbeeld: ‘Ik zal namaz doen, ik zal zakat doen.’ Dan staat er niet bij wat namaz en zakat betekenen, dan moet je dat opzoeken. Ook staan er soms Afghaanse woorden in de tekst, maar dan staat de betekenis niet in de tekst en ook niet in de woordenlijst achterin het boek.

Stemming
Tijdens het lezen van het boek was ik afwisselend verdrietig, blij en boos. De schrijver heeft het boek namelijk op zo’n manier geschreven dat je echt meeleeft met de personages. Soms dacht ik wel is zo van: ‘Hoe kun je nou liegen dat Hassan van je heeft gestolen?!’. En toen kreeg ik echt een boos gevoel van binnen. Dan lees je verder en dan zie je dat Ali en Hassan het huis uitgaan, waardoor Baba moet huilen. Toen kreeg ik hetzelfde gevoel als Baba, ik vond het echt heel zielig voor hem en tegelijkertijd was ik boos op Amir.

BoodschapIk denk dat de schrijver de lezers wilt bijbrengen hoe belangrijk vriendschap is. Van dit boek heb ik zeker kennis opgedaan, ik wist wel dat de situatie in Afghanistan erg was, maar niet zo erg. Zo wist ik namelijk niet dat er een volk (de Hazara’s) werd ‘afgemaakt’ en dat vind ik best wel heftig.

Overeenkomsten en verschillen
In de eerste periode las ik het boek ‘Het diner’ van Herman Koch en in de tweede periode las ik het boek ‘De donkere kamer van Damokles’ van Willem Frederik Hermans. In alle drie de boeken zit veel spanning. Ook worden in alle boeken wel mensen vermoord. Onbewust kies ik dus blijkbaar elke keer boeken met veel spanning en moorden. De schrijftaal van ‘Het diner’ en ‘De vliegeraar’ is allebei een beetje hetzelfde. Het is allemaal al gebeurd, het wordt verteld vanuit het verleden. Ook zijn de boeken niet raadselachtig. Daarentegen is ‘De donkere kamer van Damokles’ wel een boek vol raadsels en wordt het in de tegenwoordige tijd verteld.
Het fijnste vind ik het om een boek te lezen dat niet in de tegenwoordige tijd wordt verteld, want naar mijn ervaringen zijn die boeken het minst raadselachtig en ik hou niet zo van raadsels.

Ik heb deze foto gekozen, omdat het vriendschap weer geeft en vriendschap is het belangrijkste thema in het boek.

Vragen aan de lezer

1. Toen Hassan werd verkracht, zou je dan, ondanks dat je heel bang bent, er wat van zeggen, voor hem opkomen, of iemand waarschuwen?
2.  Nadat je mijn boekverslag hebt gelezen, heb je toen gedacht aan hoe jouw vrienden zijn? Of jouw vrienden wel jouw échte vrienden zijn, en niet zoals Amir, dat ze je laten vallen en hun beloftes niet nakomen?

Tirza

In een recensie had ik gelezen dat Tirza en Jörgen een erg goede band hebben en het leek mij dus frappant
dat Tirza niets van zich liet horen toen ze in Afrika was. Ik wilde weten wat hier de achterliggende reden van was en daarom besloot ik dit boek te lezen.
Zie hier een samenvatting van het boek en hier een recensie.


Mening:
Het boek is erg langdradig geschreven en soms worden er ook moeilijke woorden gebruikt.
De eerste 300 bladzijden gaan namelijk alleen maar over wie Hofmeester is en over waarom zijn vrouw is teruggekomen. Ik vind dat de auteur dit veel korter had kunnen beschrijven, want naar mijn mening maakte dit het boek saai. Echter is het wel een goed boek met een sterke verhaallijn.
Aan het einde, als Hofmeesters dochter naar Afrika vertrekt, wordt het boek al veel spannender en leuker. Er kwamen steeds vragen in me op, zoals: 'Waarom neemt hij die Kaisa mee naar zijn hotelkamer?' of 'Hoezo gaat hij niet naar de Nederlandse Ambassade toe?'.
Toen hij vanaf Tirza's account een mailtje naar zichzelf stuurde, begon het verhaal voor mij al wat duidelijker te worden. Ik kreeg het idee dat hij iets te maken had met de verdwijning van Tirza en Choukri.
Het blijft voor mij onduidelijk of Hofmeester, Tirza en Choukri nou heeft vermoord of niet, want hij zegt op de één na laatste bladzijde dat hij Tirza hoort.
Als je van echte literaire boeken met een goede verhaallijn houdt, is dit boek een echte aanrader!